Geef Vlaanderen waar het voor kiest

Elio Di Rupo heeft al herhaaldelijk laten uitschijnen dat hij sociaal-economische maatregelen van de regering-Michel zal terugschroeven als hij weer aan de macht komt, schrijven Veerle Wouters en Hendrik Vuye op standaard.be. "Confederalisme is een keuze voor meer democratie."

Het 'institutioneel project' van de N-VA is in volle opstart. Dat heeft het communautaire debat weer doen opflakkeren, waarbij sommigen enkele evergreens blijven herhalen. De politicoloog Dave Sinardet argumenteert in De Tijd nog maar eens dat de N-VA in de regering-Michel aantoont dat België werkt. En hij voegt eraan toe dat de N-VA moet kiezen: of een staatshervorming met de PS, of een centrumrechts economisch beleid. Hij concludeert dat de "belangrijkste argumenten voor het confederalisme geen hout (meer) snijden".

Het antwoord ligt nochtans voor de hand. De regering-Michel bewijst dat België niet werkt. Deze regering kent een belangrijk democratisch deficit: er is geen meerderheid in de Franse taalgroep. Een democratie met een democratisch deficit is geen goed werkende democratie.

Aparte verdieping

Het argument van de keuze tussen staatshervorming en sociaal-economisch beleid getuigt van een gebrek aan inzicht. Er bestaan meerdere denksporen dan dat ene dat Sinardet schetst. De ethicus Raf Geenens heeft een ander denkspoor toegelicht in De Standaard (21 januari). Hij schrijft dat staatshervorming en regeringsvorming niet noodzakelijk aan elkaar vastgeklonken zijn. Hij vervolgt dat België beter het voorbeeld van de N-VA zou volgen: een 'aparte verdieping' inruimen voor staatshervormingen. Dan worden de werkzaamheden op de 'andere verdiepingen' (het sociaal-economische) niet langer gestoord.

Dat is mogelijk haalbaar. In het verleden werd dit spoor zelfs meermaals bewandeld. Een mooi voorbeeld is het Centrum Harmel, dat herhaaldelijk werd geciteerd in de gesprekken met Bart De Wever. Deze denktank, om een modern woord te gebruiken, werd opgericht bij wet van 3 mei 1948. Hij was samengesteld uit parlementairen en niet-parlementairen. Het Centrum moest "grieven en suggesties aanhoren en verzamelen", "gewestelijke noden opsporen" en "middelen voorstellen van sociale, economische, morele en juridische aard, die in alle gewesten van het land een maximum van voorspoed en bloei kunnen brengen, binnen het kader van het nationaal welzijn".

In 1958 diende het Centrum een eindverslag in. Niet alles werd nadien verwezenlijkt, maar het eindverslag was wel de inspiratiebron voor de taalwetten van minister Gilson. Het vastleggen van de taalgrens in 1962-63 was eigenlijk een eerste staatshervorming. Volgens Jan Verroken, de belangrijkste architect van de taalgrens, was dit een eerste en noodzakelijke stap in de Vlaamse institutionele ontvoogding. Wie de taalgrens op een landkaart bekijkt, ziet de contouren van het huidige federale België. Het palmares van het Centrum Harmel is dus helemaal niet mager. Op dat punt verschillen we van mening met Raf Geenens.

Wij zullen ongetwijfeld ook dit denkspoor onderzoeken. Ook wij passen voor nog eens 541 dagen blokkering. Zolang er nog sociaal-economische hefbomen federaal zijn, heeft Vlaanderen belang bij een goed bestuur op het federale Belgische niveau. Zolang die hefbomen Belgisch blijven, willen we België niet overlaten aan de Parti Socialiste.

De keuze van de kiezer

Rest nog de stelling van Sinardet dat de argumenten voor het confederalisme geen hout (meer) snijden. Hij vergist zich. Met de regering-Michel is het confederalisme actueler dan ooit. We slagen er nu in om een Vlaamse sociaal-economische politiek op te leggen aan België. Maar wat als er geen tweede regering-Michel komt? Wat als de PS opnieuw de dienst uitmaakt op het federale niveau?

Net om Vlaanderen te geven waar het voor kiest, is confederalisme noodzakelijk. PS-voorzitter Elio Di Rupo laat in de Franstalige media met de regelmaat van een klok horen dat hij sommige sociaal-economische maatregelen van de regering-Michel zal terugschroeven, als hij weer aan de macht komt. Dat kunnen we maar beletten door te kiezen voor een confederaal model. Dan beslissen Vlamingen en Franstaligen autonoom welk beleid ze voeren. Evident dragen ze dan ook de financiële gevolgen van hun beleid. Willen de Franstaligen werklozen maar tot hun vijftigste activeren, dan is dat hun goed recht. Maar Vlaanderen heeft het recht om volop in te zetten op activering. Confederalisme is dan ook een keuze voor meer democratie: geef aan de kiezer waar hij voor gekozen heeft.