De beet van de kaaiman

Voor fiscale en sociale fraude geldt nultolerantie. Laat dat duidelijk zijn. Fraude is een misdrijf. Daarnaast bestaat de praktijk van fiscale ‘ontwijking’, gebaseerd op het principe van ‘de minst belaste weg’. Hoewel ontwijking niet in strijd is met de letter van de wet, bestaan er ook op dit punt ethische grenzen. Het zijn vaak achterpoortjes opengezet door vroegere regelgevingen en regeringen. De kaaimantaks sluit één van deze poorten.

Eerlijke belastingen zijn gemeenschapsvormend

Belastingen moeten eerlijk zijn. Zo staat het in de N-VA-congresteksten van 2014. De legitimiteit van de overheid staat of valt met dat principe. Niccolo Machiavelli schreef dat al in zijn 'Il Principe' (1513). De vorst moet het bezit van zijn onderdanen respecteren. Eerlijke belastingen zijn nog veel meer dan dat. Ze zorgen voor solidariteit binnen de gemeenschap en zijn gemeenschapsvormend. Dat veronderstelt echter dat er een redelijk verband bestaat tussen wat je betaalt en wat de Staat teruggeeft. Is dat niet het geval, dan zorgt het belastingsysteem voor maatschappelijke ontwrichting. Of, zoals Machiavelli schreef, mensen vergeten eerder de dood van hun vader dan het mislopen van hun vaderlijk erfdeel.

Velen hebben het gevoel dat belastingen in België niet eerlijk zijn. Terecht! Voor sommigen ligt de ontsnappingsroute zomaar voor het grijpen. LuxLeaks en SwissLeaks zijn recente voorbeelden. Andere voorbeelden zullen ongetwijfeld volgen. Eén van de kenmerken van het Belgische belastingsysteem zijn de hoge tarieven, en de smalle belastbare basis. In de praktijk wordt de arbeid van 4,5 miljoen actieven te zwaar belast. Dat strookt niet met het beginsel van eerlijke belastingen. Het verlagen van de belastingen op arbeid en het verbreden van de belastbare basis is de grote fiscale uitdaging van deze regering.

Ontwrichting van de solidariteit

Een mooi voorbeeld van het principe van eerlijke belastingen is de kaaimantaks. Voor alle duidelijkheid: die taks is geen vorm van fraudebestrijding. Het gaat om een belasting op inkomsten waarop via legale fiscale constructies een belastingaanslag werd ontweken. Legaal zijn die constructies zeker, maar ze zijn wel in strijd met ieder fiscaal rechtvaardigheidsgevoel. Dergelijke constructies ontwrichten de maatschappelijke solidariteit. Daarom moet de wetgever deze achterpoortjes sluiten.

Private financiële vermogensstructuren moet men nu al aangegeven. Het KB van 19 maart 2014 vermeldt voor welbepaalde landen (bv. Kaaimaneilanden, Maagdeneilanden, Barbados, ...) de rechtsvormen die moeten worden aangegeven. Eén van die rechtsvormen is de Luxemburgse Société de gestion Patrimoine Familial (SPF). In totaal vermeldt het KB 69 constructies. Deze lijst kan evident worden uitgebreid. Met de Kaaimantaks gaat de regering ‘door die structuren kijken’ en de roerende inkomsten belasten bij de begunstigde. Vandaar dat er ook wel gesproken wordt van een 'doorkijktaks'.

Wat brengt het op?

In de commissie Financiën gaf minister Van Overtveldt gisteren toelichting bij de opbrengsten van de kaaimantaks. Volgens een raming van de Nationale Bank staat er voor 57 miljard euro activa in het buitenland. De Verenigde Staten, Zwitserland en Luxemburg worden hierbij nog niet eens in rekening gebracht.

Op kruissnelheid zou de taks gemiddeld 3,2 procent of 460 miljoen euro op het rendement van die activa opleveren. Die opbrengst bestaat voor een deel uit roerend inkomen (360 miljoen) en voor een deel uit beroepsinkomen (100 miljoen). Voor het jaar 2015 verwacht men minimaal 50 miljoen euro voorafbetalingen op het beroepsinkomen.

Scheiding van goed en kwaad

Het ‘doorkijk'-principe maakt alvast dat men kapitaal niet meer op een legale wijze kan verstoppen in één van de 69 constructies. Men doet alsof de constructie niet bestaat. De roerende inkomsten die deze constructies genereren zullen voortaan een bijdrage opleveren voor onze maatschappij. Wie in het buitenland belastingen ontwijkt, zal met de kaaimantaks voortaan zijn bijdrage leveren. Dat is fiscaal eerlijk. Het zorgt voor een verbreding van de fiscale basis en op termijn kan dit leiden tot een vermindering van de lasten op arbeid. Kaaiman maakt onze fiscaliteit evenwichtiger en eerlijker. Alvast een stap in de richting van de verbreding van de belastbare basis.

Tegelijk wordt het onderscheid tussen legale en illegale fiscale constructies in het buitenland meer dan ooit duidelijk. Wie een constructie niet aangeeft, is illegaal bezig. Als puntje bij paaltje komt zullen we dankzij de kaaimantaks illegale fiscale constructies in het buitenland makkelijker kunnen ontmaskeren. Wie niet aangeeft dat hij binnen de lijnen kleurt, kleurt erbuiten. Zo eenvoudig is dat. In tijden van toenemende internationale informatie-uitwisseling zullen illegale constructies dus makkelijker aan het licht komen. Dit impliceert dat ook de internationale fraude daadwerkelijk zal kunnen worden bestreden. In tegenstelling tot wat de sp.a en Groen hebben beweerd, heeft de kaaiman wel degelijk tanden en is het helemaal geen maatregel van fiscale amnestie. Kaaiman is doodeerlijk: wat legaal is, blijft legaal. Maar wat illegaal is, blijft evenzeer illegaal. Het onbelast parkeren van kapitaal in een of ander fiscaal paradijs zal steeds moeilijker worden. Dat kaaiman op deze manier het bestrijden van de internationale fiscale fraude makkelijker maakt, ook dat is een toepassing van het beginsel van eerlijke belastingen.